Zo herken je een lactose-intolerantie - Huisarts.nl (2024)

In Nederland heeft ongeveer 2% van de volwassen bevolking last van lactose-intolerantie. Dat kan voor veel klachten zorgen. Maar hoe weet je nu of dat je een lactose-intolerantie hebt? Wat zijn de symptomen van deze intolerantie?

Wat is lactose-intolerantie?

Wanneer je last hebt van en lactose-intolerantie, dan krijg je darmproblemen op het moment dat je te veel lactose binnenkrijgt. Lactose is een suiker dat in melkproducten, maar ook in veel kant-en-klaar producten voorkomt.

Verschil tussen allergie en intolerantie

Een intolerantie betekent dat een bepaalde stof niet goed verdragen wordt. Bij een lactose-intolerantie kan iemand de stof lactose niet goed verdragen. Een allergie is een abnormale reactie van het afweersysteem op bepaalde stoffen (allergenen). Wanneer iemand allergisch is, dan moeten bepaalde allergenen worden vermeden. Een kleine hoeveelheid kan namelijk al een zeer heftige reactie veroorzaken. Veel mensen met een lactose-intolerantie kunnen wel kleine hoeveelheden lactose verdragen.

Oorzaak van lactose-intolerantie

Om lactose te kunnen verteren is het enzym lactase nodig. Dit is een enzym dat in de dunne darmwand wordt aangemaakt. Wanneer er geen of te weinig lactase wordt aangemaakt, dan kan de lactase niet goed worden verteerd. Het gevolg is dat er niet goed verteerde lactose de dikke darm binnenkomt, waar de bacteriën in die dikke darm de lactose gaan vergisten. Hierdoor kunnen er klachten ontstaan. Er zijn een aantal verschillende vormen van lactose-intolerantie:

• Primaire lactose-intolerantie
  Dit is de meest voorkomende vorm en deze ontstaat door een te lage productie van het enzym lactase. Bij de geboorte maken bijna alle baby’s genoeg lactase aan. Dit is nodig omdat een baby alleen maar melk dringt. Echter, na het 3de jaar neemt bij veel Afrikanen, Aziaten, Zuid-Amerikanen en Zuid-Europeanen de productie van lactase af. West-Europeanen en Noord-Amerikanen blijven over het algemeen voldoende lactase aanmaken.
• Secundaire lactose-intolerantie
  Door een tijdelijke beschadiging aan de dunne darmwand, kan de aanmaak van lactase afnemen. Deze beschadiging kan ontstaan als gevolg van een (chronische) darmontsteking, darminfectie, na een darmoperatie of na bestraling van de darm. In de meeste gevallen is deze vorm tijdelijk van aard. Wanneer het tijdelijk is, dan zal de darm bij herstel weer genoeg lactase aanmaken.
• Aangeboren lactose-intolerantie
  Dit is een zeldzame, erfelijke vorm van lactose-intolerantie. Mensen met deze vorm maken vanaf de geboorte geen of heel weinig lactase aan. Zij verdragen dan ook geen moedermelk. Deze vorm van lactose-intolerantie blijft levenslang bestaan.

Symptomen van een lactose-intolerantie

Het niet goed verteren van lactose geeft niet bij iedereen klachten. Het ontstaan van klachten hangt af van verschillende factoren zoals het voedingspatroon en de samenstelling van de darmflora (alle bacteriën die samenleven in de dikke darm). Ook de gevoeligheid van de dikke darm kan een rol spelen. Mensen die last hebben van het prikkelbare darm syndroom (PDS) hebben vaker klachten als gevolg van lactose-intolerantie dan andere mensen. Maar PDS is niet de oorzaak van lactose-intolerantie.

De symptomen kunnen zijn:

• Een opgeblazen gevoel.
• Winderigheid.
• Diarree, soms is de ontlasting schuimend en ruikt deze zuur.
• Buikpijn en krampen.

Diagnose lactose-intolerantie

Voorafgaand aan de diagnose bestaan vaak al vermoedens dat het om een lactose-intolerantie gaat. Dit omdat er een heftige reactie ontstaat op het nuttigen van (grote hoeveelheden) melkproducten. Voor het stellen van de diagnose zijn er 3 mogelijkheden:

• Waterstof-ademtest.
• Lactose Tolerantie Test (LTT).
• Eliminatie-Provocatietest.

Behandeling van lactose-intolerantie

De behandeling van lactose-intolerantie bestaat uit het beperken van lactose uit de voeding. De voeding moet dan worden aangepast. In de meeste gevallen is het helemaal niet nodig om compleet lactose-vrij te eten. Bij de meeste mensen geven kleine hoeveelheden lactose namelijk geen klachten.

Volg een lactosebeperkt dieet:
Voor het volgen van een lactosebeperkt dieet, moet je op de hoogte zijn waar lactose in verwerkt wordt.

Waar zit lactose in?

Lactose zit vooral in:

• Melkproducten zoals gewone melk, karnemelk, yoghurt, (slag)room, maar ook chocolademelk en melk met (fruit)smaakjes.
• Smeerkaas, smeltkaas, zachte kazen en de meeste buitenlandse kazen.
• Vla, pudding, pap en andere zuiveltoetjes.
• Roomboter, slagroom, koffiemelk, room en crème fraîche.
• Roomijs.
• Zuivelfrisdranken op basis van wei zoals Rivella.

Ondanks het feit dat yoghurt, kwart en karnemelk in bovenstaand lijstje worden genoemd, bevatten deze producten minder lactose dan ander melkproducten. Ook Nederlandse (harde) kazen bevatten weinig lactose.

Maar lactose kan ook voorkomen in andere producten dan zuivel. Vaak verrijken fabrikanten hun producten met melkpoeders of melkbestanddelen. Dit is vaak het geval bij chocolade, koek, soep, worst, sausjes en snoep.

Lactose wordt zelfs toegevoegd aan bepaalde medicijnen, voedingssupplementen of vitaminepillen. Dit gaat om hele kleine hoeveelheden, waardoor mensen met een primaire- of secundaire lactose-intolerantie hier geen last van krijgen. Echter, wanneer je de aangeboren vorm hebt, dan kunnen ook deze kleine hoeveelheden voor veel klachten zorgen.

Enzympreparaten
Met behulp van een enzympreparaat is het mogelijk om uit reguliere melk lactose-arme melk te maken. Dit preparaat bevat het enzym lactase, waarmee lactose afgebroken wordt. Er zijn ook tabletten die het enzym lactase bevatten. Deze tabletten kan iemand slikken wanneer ze denken dat ze melkproducten gaan consumeren.

Tips bij een lactose-intolerantie

Wanneer iemand zeker weet dat hij/zij last heeft van een lactose-intolerantie dan kan het verstandig zijn om samen met een diëtist te kijken hoeveel lactose iemand nog wel kan verdragen. Vervolgens kan de diëtist helpen om een voedingspatroon samenstellen en bekijken welke producten iemand maar beter kan laten staan.

Bronnen: Jeroen Bosch Ziekenhuisen Maag Lever Darm Stichting